Tydzień poprzedzający Wielkanoc nazywa się Wielki Tydzień i obejmuje Wielki Czwartek, który upamiętnia ostatnią kolację Jezusa z uczniami; Wielki Piątek, który uhonorowuje dzień jego ukrzyżowania; i Wielka Sobota, która koncentruje się na przejściu między ukrzyżowaniem a zmartwychwstaniem.
Święta wielkanocne obfitują w tradycje i zwyczaje ludowe, z których część jest wciąż żywo kultywowana, a część coraz bardziej zanika. Wciąż jednak święcimy pokarmy, malujemy pisanki, zanosimy palemki do kościołów i oblewamy się wodą w Lany Poniedziałek. Niektóre zwyczaje i tradycje wielkanocne przetrwały do dzisiaj w nieco zmodyfikowanej formie. Zawsze jednak pamiętamy o tym, aby w koszyczku był: baranek – symbol Chrystusa, jajka, pisanki jako symbol nowego życia, sól, chleb, wędlina, chrzan, babka, a koszyczek ozdobiony był makatkami i bukszpanem. Wielkanocne zwyczaje ludowe to część naszej tradycji, dlatego warto je znać, nawet, gdy nie są już praktykowane.
PRZYSŁOWIA LUDOWE ZWIĄZANE Z OKRESEM WIELKANOCNYM
Niedziela Palmowa (Kwietnia Niedziela)
- Jeżeli Kwietnia Niedziela sucha, rok cały mokry, jeżeli mokra, rok suchy.
- Gdy w Palmową Niedzielę słońce świeci, będą pełne stodoły, beczki i sieci.
- Pogoda w Kwietnia Niedzielę wróży urodzajów wiele.
- W Niedzielę Kwietnia dzień jasny, jest to dla lata znak krasny.
- Gdy mokro w Kwietnia Niedzielę, rok się sucho ściele.
- Kwietnia Niedziela zimna — i listopad zimny.
Wielki Tydzień
- Kto we Wielki Tydzień sieje, będzie miał szyćko wielgie.
Wielka Środa
- We środę po kołaczach, gdy żaba zakuka, już nas zima mrozami pewnie nie oszuka.
Wielki Piątek
- Gdy Wielki Piątek ponury, Wielkanoc będzie bez chmury.
- Jeśli w Wielki Piątek deszcz kropi, radujcie się chłopi.
- Deszcz na Wielki Piątek napcha każdy kątek.
- W piątek przed Wielkanocą, gdy deszczyk przerosi, pospólstwo urodzaje tego roku wnosi.
- W Wielki Piątek gdy deszcz hojnie doliny zleje, że dużo mleka będzie, są pewne nadzieje.
- Jak w Wielki Piątek jest rosa, będzie obfity plon prosa.
- Kiedy w Wielki Piątek pada, suche lato deszczyk nam ten przepowiada.
- Jak w Wielki Piątek rosa, to dosiewać prosa, a jak mróz, to kamieniem proso przyłóż.
- We Wielki Piątek deszcz, nieurodzaju wieszcz.
- W Wielki Piątek mróz, na suchym brzeżku siana wóz.
- Jak we Wielki Piątek mróz, to na gołej kępce siana wóz.
- W Wielki Piątek mróz, gdzie bądź na wzgórku siana wóz, w Wielki Piątek rosa, na łące nie chyci kosa.
- Kto w Wielki Piątek sieje, ten się w żniwa śmieje.
- W Wielki Piątek dobry zasiewu początek.
- We Wielki Piątek rosadę kapusty siej, a gawiedź jej nie chyci.
- W Wielki Piątek rób początek, a w sobotę kończ robotę.
- W Wielki Piątek boleści Marii początek.
- Ubił sprawę jak Judasza w Wielki Piątek.
- Chodzóm jak we Wielki Pióntek do kościoła.
- U niego jest więcej w Wielki Piątek niż u mnie w Wielką Niedzielę.
- Nie śpiewaj alleluja aż po Wielkim Piątku.
Wielkanoc
- W Wielką Niedzielę pogoda, duża w polu uroda.
- Zielone Boże Narodzenie, a Wielkanoc biała, w polu uciecha mała.
- Pogodny dzień wielkanocny grochowi wielce pomocny.
- Gdy na dzwony wielkanocne pada, suchość nam przez całe lato włada.
- Jak pada we Wielkanoc, to trzeci kłos na polu ginie, ale jak pada na Zielone Świątki, to naprawi.
- Jeżeli w wielkanocną niedzielę deszcz, między Wielkanocą i Świątkami więcej słoty niż pogody.
- Od Wielkiejnocy do Zielonych Świątek może lać i w piątek.
- Gdy na świętego Marka (25 IV) Wielkanoc przypada, cały świat zawoła biada.
- Boże Narodzenie nie obejdzie się bez strucli, zapusty bez pączków, Wielkanoc bez święconego, a święty Marcin bez gęsi.
- Jeszcze jedna nocka, a będzie Wielkanocka, mięsko ham, ham.
- Kto dzień i noc gości, to w Wielką Niedzielę pości.
- Mocne jak jajo wielkanocne.
